اراک – استاندار مرکزی هشدار داد که معضل تنش آبی در این استان تنها به شهرهای بزرگ اراک و ساوه محدود نمی‌شود و بسیاری از روستاهای استان نیز با چالش جدی کمبود آب مواجه هستند. این وضعیت، لزوم اتخاذ تصمیمات قاطع و اقدامات عملی را بیش از پیش نمایان می‌سازد.
ضرورت رصد مستمر و راه‌حل‌های فوری برای روستاها
مهدی زندیه وکیلی، استاندار مرکزی، در جلسه شورای حفاظت از منابع آب و کارگروه سازگاری با کم‌آبی استان، بر برگزاری منظم جلسات شورای آب و اتخاذ تصمیمات قاطع برای مقابله با تنش آبی در شهرها و روستاها تأکید کرد. او خواستار رصد مستمر مشکلات آبی و تأمین آب شرب و کشاورزی شد و بر لزوم جمع‌بندی گزارش‌ها و تصمیم‌گیری‌های راهگشا برای رفع مشکلات آبی در روستاها پافشاری کرد.
به گفته زندیه وکیلی، در بسیاری از موارد، تنش آبی روستاها با اقداماتی ساده مانند کف‌شکنی چاه‌ها یا تعویض پمپ‌های فرسوده قابل‌حل است. او از فرمانداران خواست تا با رصد دقیق و تخصیص اعتبارات لازم، از تشدید این مشکلات جلوگیری کنند. در صورت لزوم، آبرسانی با تانکر باید به‌سرعت انجام شود تا مردم برای تأمین آب شرب به زحمت نیفتند.
نگرانی از تأمین آب کشاورزی و حفظ فضای سبز شهری
استاندار مرکزی با ابراز نگرانی از وضعیت تأمین آب کشاورزی، تأکید کرد: حتی اگر تأمین آب شرب به جیره‌بندی برسد، باید حداقل یک یا دو نوبت آب برای کشاورزان، به‌ویژه در شهرستان ساوه، تأمین شود تا باغات و مزارع از خطر نابودی حفظ شوند. او افزود: “حتی اگر لازم باشد آب شرب با بطری به مردم برسد، نباید اجازه دهیم حوزه کشاورزی که با تولید و معیشت کشاورزان گره خورده، آسیب ببیند.” این رویکرد نشان‌دهنده اولویت‌بندی هوشمندانه در شرایط بحرانی است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به اهمیت حفظ فضای سبز شهری اشاره کرد و گفت: بر اساس قوانین موجود، از جمله قانون هوای پاک، حداقل ۵۰ درصد پساب تصفیه‌شده باید در اختیار شهرداری‌ها قرار گیرد تا برای آبیاری فضای سبز استفاده شود. او هشدار داد که هر شهرداری که در این زمینه کوتاهی کند، باید پاسخگو باشد. استاندار مرکزی همچنین از شهرداران خواست با بهره‌گیری از مشاوران متخصص، سیستم آبیاری فضای سبز را از شبکه آب شرب جدا کنند و در این زمینه اهتمام جدی داشته باشند.
ضرورت تغییر الگوی مصرف و مدیریت منابع آبی
زندیه وکیلی با اشاره به سیاست‌های ملی و استانی در راستای سازگاری با کم‌آبی، گفت: مصرف ۹۰ درصد منابع آبی در بخش کشاورزی بدون افزایش بهره‌وری قابل‌قبول نیست. او بر ضرورت توسعه روش‌های نوین آبیاری، گسترش کشت گلخانه‌ای و رعایت الگوی کشت متناسب با کم‌آبی تأکید کرد تا مصرف آب در کشاورزی به میزان قابل توجهی کاهش یابد.
وی در ادامه به وابستگی استان به آب‌های زیرزمینی به عنوان منبع اصلی تأمین آب اشاره کرد و افزود: با توجه به محدودیت منابع آب سطحی، تکمیل شبکه فاضلاب و ارتقای کیفیت منابع آبی برای کاهش تنش‌های آبی ضروری است. این اقدامات نه تنها به مدیریت بهتر منابع کمک می‌کند، بلکه به حفظ پایداری محیط زیست نیز منجر خواهد شد.
استاندار مرکزی در پایان تأکید کرد که فرمانداران و مدیران دستگاه‌های مرتبط باید با جدیت و هماهنگی کامل، برنامه‌ریزی‌های لازم را برای مدیریت بحران آب انجام دهند و گزارش‌های منظمی از پیشرفت اقدامات ارائه کنند. این هماهنگی و جدیت، برای مقابله با چالش بزرگ کمبود آب حیاتی است.
چالش‌ها و راهکارهای مدیریت تنش آبی در استان مرکزی:
- کاهش نزولات جوی و تغییرات اقلیمی: استان مرکزی مانند بسیاری از مناطق ایران با کاهش بارندگی و خشکسالی‌های متناوب روبروست.
- مصرف بی‌رویه در کشاورزی: وابستگی شدید به آب‌های زیرزمینی و عدم بهره‌وری کافی در بخش کشاورزی، فشار زیادی بر منابع آبی وارد می‌کند.
- فرسودگی زیرساخت‌ها: شبکه‌های آبرسانی و فاضلاب فرسوده در برخی نقاط، منجر به هدررفت آب می‌شود.
- افزایش جمعیت و توسعه شهری: رشد شهرنشینی و توسعه صنایع، تقاضا برای آب را افزایش می‌دهد.
راهکارهای پیشنهادی:
- توسعه آبیاری نوین و کشت گلخانه‌ای: جایگزینی روش‌های آبیاری سنتی با روش‌های پربازده‌تر و توسعه کشت در محیط‌های کنترل‌شده برای کاهش مصرف آب.
- بازچرخانی و استفاده از پساب: سرمایه‌گذاری در تصفیه و بازچرخانی فاضلاب برای مصارف کشاورزی، صنعتی و فضای سبز.
- مدیریت تقاضا و آگاهی‌بخشی عمومی: آموزش شهروندان و کشاورزان در خصوص اهمیت صرفه‌جویی و استفاده بهینه از آب.
- حفاظت از منابع آب زیرزمینی: کنترل برداشت از چاه‌ها، نصب کنتورهای هوشمند و برخورد با متخلفان.
- بهره‌گیری از فناوری‌های نوین: استفاده از سیستم‌های پایش هوشمند برای رصد منابع آبی و مصرف.
