با پیوستن استان مرکزی به پروژه ملی “شهر سالم”، فصل جدیدی در ارتقای مشارکت مردمی و دسترسی عادلانه به خدمات سلامت در این استان آغاز شده است. مشاور وزیر بهداشت در امور اجتماعی، این گام را حیاتی توصیف کرده و بر لزوم تقویت ابعاد روانی و اجتماعی سلامت در کنار زیرساخت‌های فیزیکی تأکید دارد. این پروژه با هدف ایجاد محیطی حامی سلامت برای همه گروه‌های جمعیتی، نیازمند ائتلاف‌سازی بین‌بخشی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های بومی است.
“حق بر سلامت” و ضرورت مشارکت عمومی
زینب نصیری، مشاور وزیر بهداشت در امور اجتماعی، در جلسه‌ای با هیئت رئیسه دانشگاه علوم پزشکی استان مرکزی، به بررسی ظرفیت‌ها و برنامه‌های سلامت استان پرداخت. او اظهار داشت که رویکرد “حق بر سلامت” ایجاب می‌کند که تمامی گروه‌های جمعیتی، بدون تبعیض و با در نظر گرفتن نیازهای متنوعشان، در محیطی حامی سلامت زندگی کنند. به گفته نصیری، ارتقای دسترس‌پذیری و جلب مشارکت عمومی، از ارکان اصلی موفقیت پروژه “شهر سالم” است.
دکتر نصیری با اشاره به چالش‌های موجود در نظام سلامت، بر ضرورت تقویت ساختارهای سلامت روانی و اجتماعی در استان تأکید کرد. وی گفت: “امروز ابعاد روانی و اجتماعی سلامت، بیش از گذشته بر سایر حوزه‌ها اثرگذار شده‌اند. افزایش اضطراب، خشونت و فشارهای اقتصادی، سلامت عمومی را تهدید می‌کند و باید سیاست‌های مشخصی برای مقابله با این وضعیت در نظر گرفته شود.” این سخنان، نشان‌دهنده تغییر نگاه به سلامت، از صرفاً درمان بیماری‌های جسمی به رویکردی جامع و فراگیر است.
چالش سالمندی و راهکارهای بین‌بخشی
مشاور وزیر بهداشت با اشاره به رشد جمعیت سالمندی و وضعیت استان مرکزی در این حوزه، خواستار توجه ویژه به مسائل سالمندان و سلامت روان شد. او افزود: “نقش مددکاران اجتماعی، روانشناسان و نهادهای اجتماعی باید در سیاست‌گذاری‌ها پررنگ‌تر شود و با ائتلاف‌سازی بین‌بخشی، بتوانیم خدمات مؤثرتری ارائه دهیم.” وزارت بهداشت نیز آمادگی خود را برای همکاری با دانشگاه علوم پزشکی اراک در حوزه سلامت اجتماعی اعلام کرد و خواستار انتقال دقیق مسائل و چالش‌های استان شد تا در قالب برنامه‌ها و سیاست‌های ملی پیگیری شوند.
بازتعریف اعتماد و پوشش همگانی سلامت
دکتر رضایی، مدیرکل دفتر آموزش و ارتقای سلامت معاونت بهداشت وزارت بهداشت، بر ضرورت بازتعریف مفهوم اعتماد در حوزه سلامت تأکید کرد و نقش همه‌جانبه ذینفعان را در ارتقای کیفیت خدمات سلامت بسیار مهم دانست. وی برنامه‌هایی همچون پزشک خانواده و نظام ارجاع را ضامن دسترسی عادلانه و با کیفیت به خدمات سلامت و بسترساز پوشش همگانی سلامت عنوان کرد.
رضایی گفت که در مسیر تحقق “شهر سالم”، مفهوم اعتماد تنها به حوزه سلامت محدود نمی‌شود، بلکه با اعتماد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و رسانه‌ای نیز گره خورده است و باید برای هر بُعد آن، برنامه‌ریزی دقیق صورت گیرد. او با اشاره به چالش‌های نوظهور شهرنشینی، بیماری‌های غیرواگیر و بیماری‌های نوپدید مانند کووید-۱۹، تأکید کرد: “۷۵ درصد بار بیماری‌ها و مرگ‌ومیر، ناشی از چند بیماری کلیدی همچون بیماری‌های قلبی، روانی و دیابت است و سلامت شهری نیازمند رصد مداوم، برنامه‌ریزی هوشمند و مشارکت تمامی نهادهاست.” وی همچنین مقاومت آنتی‌بیوتیکی را یکی از تهدیدات جدی دانست و افزود که نگاه یکپارچه سلامت، فقط به رفتار پزشک محدود نمی‌شود، بلکه چرخه‌ای پیچیده از انسان، دام، طبیعت و ساختار اجتماعی را دربرمی‌گیرد. مدیرکل دفتر آموزش و ارتقاء سلامت وزارت بهداشت نتیجه‌گیری کرد: “ساخت شهری سالم تنها با زیرساخت ممکن نیست، سواد سلامت مردم، مشارکت نهادها و اعتماد عمومی، ستون‌های اصلی این مسیر هستند.”
سرمایه اجتماعی بالا، نقطه قوت دانشگاه علوم پزشکی اراک
سید حسن امامی رضوی، رئیس دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی کشور، در این جلسه، سرمایه اجتماعی بالا را نقطه قوت دانشگاه علوم پزشکی اراک دانست. او با تأکید بر اهمیت سرمایه اجتماعی، آن را یکی از عوامل کلیدی در پیشبرد امور توسعه‌ای دانست و افزود: “سرمایه اجتماعی بالا در دانشگاه علوم پزشکی اراک و همچنین در دو دانشکده علوم پزشکی ساوه و خمین به وضوح قابل مشاهده است و این سرمایه ارزشمند، مسیر توسعه و پیشرفت را هموار کرده است.”
وی با اشاره به روند اجرای پروژه‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای در دانشگاه علوم پزشکی اراک، تصریح کرد: “با همت و انگیزه بالای مجموعه مدیریتی و اجرایی، این دانشگاه در مسیر توسعه پایدار گام برمی‌دارد و پروژه‌هایی همچون “شهر سالم” در استان مرکزی نیز با جدیت و کیفیت بالا به مرحله اجرا و پیشرفت خواهد رسید.” دکتر امامی رضوی بر لزوم بهره‌گیری از ظرفیت‌های بومی، تعامل بین‌بخشی و رویکرد مشارکتی در تحقق اهداف سلامت‌محور در راستای ارتقای عملکرد دانشگاه علوم پزشکی تأکید کرد.
ظرفیت‌های بهداشتی و درمانی استان مرکزی
جواد نظری، رئیس دانشگاه علوم پزشکی اراک، در این جلسه به فعالیت‌های انجام‌شده در ماه‌های اخیر اشاره کرد و گفت: “مجامع سلامت در تمامی شهرستان‌های تابعه دانشگاه علوم پزشکی اراک و همچنین در دانشکده‌های ساوه و خمین طی سه ماه گذشته با محوریت فرمانداران برگزار شده‌اند.” او همچنین خبر داد که در راستای همکاری با سازمان جهانی بهداشت، اجرای پروژه “شهر سالم” در سطح استان آغاز شده است.
وی در ادامه به تشریح ظرفیت‌های بهداشتی و درمانی استان پرداخت و گفت: دانشگاه علوم پزشکی اراک دارای ۱۱ بیمارستان دولتی، دو بیمارستان خصوصی، دو بیمارستان تأمین اجتماعی، چهار بیمارستان آموزشی، سه دی‌کلینیک، ۲۰۱۶ تخت فعال، ۹ شبکه بهداشت و درمان، ۹۴ پایگاه سلامت، ۲۷۴ خانه بهداشت، ۵۰ مرکز جامع سلامت روستایی و ۴۶ مرکز جامع سلامت شهری است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی اراک همچنین به آمار دانشجویی و منابع انسانی دانشگاه اشاره کرد و افزود: تعداد کل دانشجویان ۳۷۵۹ نفر است که از این تعداد، ۱۸۶۱ نفر در مقطع دکتری عمومی، ۱۸۴ نفر دستیاری، ۱۴۷۷ نفر کارشناسی، ۱۸ نفر کاردانی، ۲۰۷ نفر در مقطع کارشناسی ارشد و ۱۲ نفر در مقطع فلوشیپ تحصیل می‌کنند. همچنین دانشگاه دارای ۲۵۹۴ نیروی درمانی، ۳۱۰ عضو هیئت علمی و ۸۳۱۹ کارمند است.
نظری، برنامه‌های شاخص دانشگاه را شامل: برنامه راهبردی، خرید خدمت راهبردی، راه‌اندازی بخش‌های VIP در مراکز درمانی، راه‌اندازی داشبورد مدیریت اطلاعات، مدیریت مصرف انرژی، بازگردانی آب دیالیز برای فضای سبز، بهره‌گیری از دیتالاگرها، استقرار سیستم جامع رضایت‌سنجی، توسعه خدمات تله‌مدیسین، احداث تعمیرگاه متمرکز اورژانس ۱۱۵، تأسیس دبیرخانه دائمی همایش تجلیل از خیرین، همکاری مشترک مراکز رشد دانشگاه اراک و علوم پزشکی و همچنین جذب دانشجویان بین‌المللی عنوان کرد. وی افزود: برگزاری نشست‌های هیئت رئیسه مشترک با دانشکده‌های علوم پزشکی ساوه و خمین نیز از اقدامات مهم در راستای یکپارچگی و هماهنگی در مدیریت سلامت استان بوده است.
